Corné Güldenpfennig, ’n prokureur wat in intellektuelegoederereg spesialiseer, vertel in hierdie artikel meer oor die gevare wat die aanlyn omgewing vir skrywers kan inhou. Sy kyk spesifiek na outeursregskending en kuberdiefstal, en gee wenke oor hoe skrywers hul werk kan beveilig.
Met die voortdurende verandering en ontwikkeling in tegnologie dien dit geen doel om te bly vasklou aan hoe dinge in die verlede gedoen is nie. Ons het absoluut geen ander keuse as om óf saam met die stroomversnelling te vaar óf te verdrink nie. Ook skrywers, van byvoorbeeld fiksie, opinies, biografieë, akademiese materiaal, nuus of draaiboeke, het dikwels nie ’n keuse in hierdie snelveranderende era as om hulle werke aanlyn te publiseer nie. Sodoende word die maksimum gehoor of ore bereik en hopelik word verkope daarmee saam bevorder en wins gemaak.
Aanlyn publikasie en verkope het egter ook nadele. Die digitale omgewing speel ’n reuse rol in die vervalsing en verspreiding van vervalste publikasies of letterkundige werke. In die verlede, toe die bekendstelling, bemarking, publikasie en verkope nog uitsluitlik via gedrukte media en persoonlike kontak plaasgevind het, was daar natuurlik ook gevalle van onregmatige kopiëring wat ’n skrywer groot skade kon berokken. In vandag se tyd gebeur dit vinniger en makliker.
Daar bestaan verskeie maniere waarop skrywers aanlyn uitgebuit kan word. Hieronder val die fisiese kopiëring van werke in PDF-formaat en verkope daarvan deur middel van skakels op webwerwe wat vervalste produkte verkoop, asook skakels wat deur e-pos en sosiale media versprei word. In so ’n geval kan die vermoede dat ’n produk vervals is, of dat skrywers se werk sonder toestemming versprei word, gewoonlik met die eerste oogopslag of deur middel van internetsoektogte bevestig word.
Daar bestaan ook professionele bedrieërs wat webwerwe stig en domeine registreer sodat dit naastenby lyk soos die ware Jakob. Die produk word op hierdie wyse gewoonlik op die tuisblad geadverteer met ’n aktiewe aflaai-ikoon en ’n bietjie meer geld word gevra as die oop en blote vervalste webwerwe, maar altyd steeds goedkoper as die oorspronklike en goedgekeurde publikasies.
Internetsoektogte word dikwels ook gekaap en herlei na ’n webwerf vir vervalste goedere sonder die gebruiker se medewete. Normaalweg neem so ’n soektog langer aangesien die herleiding deur verskeie diensverskaffers gaan, wat hoogs waarskynlik in verskillende lande gevestig is. Hierdie herleide internetsoektogte is bekend daarvoor dat dit baie meer data gebruik as dié wat die stempel van die waarheid dra.
Uitvissing (“phishing”) is ’n term wat verband hou met internetbedrog. E-pos- of webwerfherleiding word dikwels ingespan om niksvermoedende internetgebruikers se persoonlike besonderhede te bekom. Persoonlike besonderhede soos jou telefoonnommer, beroep, wagwoorde van jou profiel op sosiale media, e-posrekening of bankbesonderhede kan sodoende onderskep word en iemand anders kan beheer neem van jou data. Hiernaas kan internet-misdadigers jou IP-adres bekom en so jou rekenaarfunksies beheer. Dít kan gebeur sonder dat jou gestoorde inligting noodwendig uitgevee word of dat daar ingemeng word met jou hardeskyf- en privaatheidstellings. Daar is dan byna geen waarskuwing of aanduiding dat iets nie pluis is nie.
Baie aanlynkopers en ander internetgebruikers is nie bewus daarvan dat hul dalk verbode waters betree met moordwalvisse en haaie om nie eers te praat van uitvissing nie en is gewoonlik onder die indruk dat hul oorspronklike goedere gebruik of koop.
Die beste raad vir skrywers wat aanlyn publiseer of hulle produkte aanlyn verkoop, is om duidelike kopieregkennisgewings aan te bring, ongeag of die werk bedoel is vir onderwys, nuus, kommersiële verkope of vir vrye gebruik en oopbronne (“open source”). Dit gee aan voornemende kopers en gebruikers leiding oor die eienaarskap van kopieregwerke en voed hulle op om respek te hê vir oorspronklike werke, in lyn met ons land se wetgewing, en kweek ook ’n bewustheid oor twyfelagtige, vervalste en onwettige werke.
Die snelveranderende tegnologiese ontwikkelings dra ook daartoe by dat verskerpte beskermingsmaatreëls toegepas kan word teen kuberkrakers en kuberdiefstal. Skrywers kan hul werke deur middel van ’n program kodeer wat verhoed dat dit enigsins gekopieer of versprei kan word sonder toestemming.
Daar bestaan wel organisasies en instansies waaraan skrywers en uitgewers behoort om tantième in te vorder vir gebruik van hulle werke, soos DALRO, maar daar is nie noodwendig organisasies wat hulp verleen met die polisiëring van aanlyn outeursregskending nie. Die gevolg is dat wanneer skrywers bewus word van moontlike kuberkraking en/of kuberdiefstal dit reeds te laat is of die kostes verbonde te hoog is om dit hok te slaan.
Die Departement van Handel en Nywerheid, via die kantoor van Intellektuele Goederereg en die CIPC (Companies and Intellectual Property Commission), beskik wel oor ’n opgeleide spesialis wat die publiek gratis kan bystaan en verwys na betroubare en bekostigbare regshulp in die geval van aanlyn kopieregsake. Skrywers kan die direkteur van dié afdeling kontak via die skrywer.
Daar is gelukkig ’n lig aan die einde van die kuberkrakertonnel: met behulp van wetgewing en samewerkingsooreenkomste met die groot soekenjins, diensverskaffers en domeinorganisasies is daar wel prosesse in plek wat skrywers van hulp kan wees sonder om ’n arm en ’n been te kos.
Dit is egter noodsaaklik om mens se werke te beskerm en bewus te wees van tersaaklike wetgewing, beskermingsmaatreëls en metodes. Die Wet op Outeursreg is natuurlik die primêre bron wat die bestaan en beskerming van kopieregwerke beheer. Die volledige uiteensetting van dié wet is beskikbaar op die webwerf van die Departement van Handel en Nywerheid. Die wet maak onder andere voorsiening vir strafregtelike en siviele remedies vir die verontregte party.
Skrywers kan hulself ook help en self onwettige en twyfelagtige domeine, vervalste webwerwe, die onregmatige gebruik van foto’s; beelde, verdagte skakels en agterdogwekkende advertensies aanmeld en versoek dat dit op soekenjins verwyder word.
Dit is egter noodsaaklik dat daar voorkomend opgetree word. Voorsorg is immers beter as nasorg. Skrywers behoort oral waar hulle produkte op die internet teenwoordig is, hetsy op ’n webblad of sosiale media, die geleentheid te skep vir eerlike internetgebruikers om beweerde kuberbedrog en kopieregskending te bevraagteken en te rapporteer en die outentiekheid van die produk te bevestig.
Bewaar jou werke, beskerm jou werke en tree op teen inbreukmaking in die aanlyn omgewing. Die kostes daaraan verbonde hoef nie buitensporig te wees nie.
Kontak my enige tyd met enige verdere navrae.
Corné Güldenpfennig
Proc LLM (Intellektuelegoederereg en kommersiële reg)
Prokureur en notaris (RSA)
Kontak: corne@cornelaw.co.za
0724919155 of corne@law.co.za