Nuusbrief: April 2022

Beste lede en vriende van PEN Afrikaans
 
Ons dink aan ons landgenote wat deur die verwoestende oorstromings in KwaZulu-Natal geraak word en spesifiek dié wat geliefdes tydens die stormramp verloor het. Talle persone word nog vermis. Die dodetal styg steeds soos daar gesoek word na persone wat deur die water meegesleur is.
 
In memoriam

Die afgelope maand was daar ook hartseer nuus oor die heengaan van verskeie geliefde bevorderaars en beoefenaars van Afrikaanse skryfkuns.  In ’n boodskap hieroor skryf ons voorsitter, Bernard Odendaal:

“‘Die afdraand van die dag is kil. Hoe skielik het dit aand geword?’ klink die digterlike woorde van Olga Kirsch in ’n mens op. Maar ook: “Metafore gloei in stille heldedade,” soos mededigter Joan Hambidge, by wyse van ’n toespeling op een van Johan van Wyk se digbundeltitels, êrens skryf. Ons vier hulle skeppende lewens, in samehorigheid met hulle geliefdes in hierdie tyd van beproewing.”

Ons betuig ons meegevoel aan die naasbestaandes van:
Prof. Jacques van der Elst: ’n gerekende akademikus en taalkenner wat ’n belangrike bydrae gemaak het tot die bevordering van Afrikaans, onder meer in sy hoedanigheid as voormalige uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en die Afrikaanse Taalraad. Lees hier meer.
Derick van der Walt: die skrywer van deernisvolle jeugboeke soos Willem Poprok en Lien se lankstaanskoene. “Dit is hartseer om te dink dat daar nie nog ’n Derick van der Walt-titel êrens in ’n pyplyn is nie. Hy laat ’n groot leemte in die Afrikaanse jeug- en jongvolwassenefiksiewêreld én breër. Hy kon vir almal skryf en het ook,” skryf Magdel Vorster in ‘n huldeblyk wat hier beskikbaar is. 
Ronel Nel: vryskutjoernalis, digter, romansier en kinderverhaalskepper. Sy was onder meer die tydskrif rooi rose se kuns- en boekeredakteur. Nadine Petrick bring hier hulde aan haar.
Johan van Wyk: digter, dramaturg, prosaïs en literator. “’n Enorme verlies. ’n Uitsonderlike talent,” skryf Joan Hambidge hier.  
De Waal Venter: ’n veelsydige woordkunstenaar wat veral as digter bekendheid verwerf het, maar ook jeugverhale, kortverhale en radiodramas geskryf het. Hy het ook die Afrikaanse letterkunde verryk met sy vertalings van poësie uit die wêreldletterkunde. Lees Nini Bennett se huldeblyk hier.  

De Waal Venter was sedert die totstandkoming van PEN Afrikaans ’n getroue lid van ons vereniging. Ons het verlede maand Wêreldpoësiedag herdenk deur ’n aanhaling van hom te deel.



Oorlog in Oekraïne

Die oorlog in Oekraïne woed voort. Beriggewing wys enorme verliese en skokkende wandade, met oorlogslagoffers wat nou al by die tienduisende trek. Luidens berigte beskou Poetin die vredesonderhandelinge met Oekraïne as “doodgeloop”.  

Die Suid-Afrikaanse regering hou jammerlik voet by stuk dat hul nie die oorlog kan veroordeel of kant kies nie en het al herhaaldelik in internasionale forums buite stemming gebly hieroor.

PEN Afrikaans betreur die volgehoue versuim van die nasionale regering om standpunt teen Poetin se oorlog in te neem. Suid-Afrika behoort Rusland se optrede ten sterkste te veroordeel, in die openbaar en op die wêreldverhoog.

Ons sluit hier PEN Ukraine se jongste nuusbrief in.
In the village of Kapytolivka in the Kharkiv region, Russian occupiers detained the writer and volunteer Volodymyr Vakulenko and his son. Volodymyr’s ex-wife says the reason lies in the writer’s pro-Ukraine stance. He was last reachable on 7 March. We are calling upon all of you to talk and write about his case on all possible platforms. Words are also weapons.
 
 
Russia continues to commit war crimes and kill Ukrainian civilians. In the eastern and southern parts of Ukraine, Russia is launching missile, air and artillery strikes on cities and villages. On April 8, in striking the Kramatorsk railway station — the central hub for migrants from Donetsk and Luhansk regions — Russia killed at least 57 people, and 109 were wounded. Evidence of war crimes by the Russian occupiers continues to be recorded in the newly liberated Kyiv, Chernihiv and Sumy regions. Horrifying photos of dead residents of the Kyiv region, whose bodies were left on the streets, or hastily buried, continue to shock Ukrainians and the rest of the world. The “special operation” of the Russian troops is quite literally a genocide of the Ukrainian people. In liberated Irpin, evidence emerged that Russians had destroyed the Writers’ Creativity House, where famous Ukrainian writers used to work and live. In Borodianka, Russian soldiers damaged a monument to Ukrainian poet Taras Shevchenko. In the ancient city of Chernihiv, the Russian occupiers committed more than 20 crimes against cultural heritage, including ancient cathedrals, ramparts and a citadel. In Mariupol, the Russian invaders organised a collection point for the bodies of their victims, and are using mobile crematoria to hide their war crimes. Russia has left overwhelming evidence of torture, indiscriminate murder, rape and plunder in Bucha and other Kyiv region cities. The Kremlin is now hiding evidence of its war crimes in Mariupol, where, according to authorities, Russians killed over 10000 civilians. According to Ukraine’s Deputy Prime Minister Iryna Vereshchuk, 1,700 Ukrainians are currently being held by Russia and pro-Russian separatists. President Zelensky said hundreds of thousands of citizens in occupied regions had been deported to Russian concentration camps.  

 
Since the beginning of the Russian invasion, thousands of Ukrainian civilians have been killed, among them at least 186 children. More than 344 children have been injured. The war has already produced over 4.5 million refugees. More than half of Ukraine’s children have been displaced after one month of war. On March 29, the poet Nadia Agafonova was killed as a result of a Russian airstrike of Mykolaiv. On the same day, 23-year-old author Dmytro Yevdokymov was killed while defending Ukraine. Here is a list of Ukrainian cultural figures killed since the Russian Federation began their full scale war.  

 
On April 2, journalist Yevhen Bal died in Melekine near Mariupol. On March 18, he had been arbitrarily detained by Russian soldiers. Yevhen’s house was raided and he was tortured. Severely beaten, he was released three days later. The death of Yevhen Bal is a direct consequence of the injuries inflicted by his captors. Yevhen died six days short of his 79th birthday. Bal was the author of numerous reports about the war in Ukraine, a writer, and a volunteer. On April 3, in Nova Kakhovka, the Russian occupiers abducted a local journalist and writer, the editor of the online publication Nova Kakhovka City Oleksandr Hunko. Prior to that, his apartment was searched. A few hours earlier, Nova Kakhovka.City had published a report about the forced dispersal of a pro-Ukrainian rally in the occupied city. On April 11, it emerged, that the Russians had killed the video engineer of Chernihiv regional TV channel “Dytynets” Roman Nezhyborets. Find out more about Russian crimes against the media in Ukraine in our report.

 
Today in Ukraine there is no photographer whose work would not carry the warning “Sensitive content”. Under bombs, missiles and cluster munitions, these people are documenting the unimaginable brutality of the Russian army that launched a full-scale war against Ukraine on February 24, 2022. They also show the heroic deeds of every Ukrainian.
In this article, PEN Ukraine introduces some of the extraordinary photographers who are risking their lives to tell the world the truth about this war.  

 
‘I’m not scared of war any more’: Death and the Penguin author Andrey Kurkov on life in Kyiv (The Guardian);
50 propaganda books against Ukraine and incitement to hatred against Ukrainians from Russian publishers (Chytomo);
We, Ukrainians, unlike our dear friends from the West, know the very reason for this tragedy (Chytomo);
Ukrainian novelist Andrey Kurkov on preserving his country’s culture during war (Public Broadcasting Service);
Yaroslav Hrytsak “Russia’s Problems Go Far Beyond Putin” (Time);
Peter Pomerantsev “Ukraine Is Our Past and Our Future” (Time);
Nataliya Gumenyuk “After the horrors of Bucha, Ukrainians have changed the way we look at this war” (The Guardian);
Timothy Snyder “Russia’s genocide handbook” (Thinking about…);
Oleh Kotsarev “Number one russophobe” (Chytomo);
Valerie Hopkins “For Ukrainian Writer, War Evokes Scars of Time in Captivity” (The New York Times);
Rostyslav Semkiv “How Russian literature serves Russian Imperialism” (The Ukrainian Week);
Alessandro Achilli “Ukrainian literature’s history is a mouthpiece for a denied community” (The Sydney Morning Herald);
Putin’s Attack on Ukraine is an Attack on Its Language: Poetry by Kateryna Kalytko (Literary Hub);
Jennifer Wilson “The Scars of Ukraine’s War, Illuminated in Fiction” (The New York Times);
Ostap Ukraiinets “Zeitgeist. Dostoevsky as a reason for war” (Ukrainer);
Yulia Kovalenko “Fifty Shades of (Neo)Colonialism in Russian Filmmaking” (Share the Truths);
Jurij Andruchowycz “Po Buczy” (Nova Polshcha in Polish).  

 
We continue a series of conversations #DialoguesOnWar, where Ukrainian and foreign intellectuals talk about the experience of the war and share their own observations:
Dialogues on War: Iryna Slavinska and Melinda Haring (On April 13, 4 PM Kyiv time);
Dialogues on War: Volodymyr Yermolenko and Peter Pomerantsev (video);
Dialogues on War: Ola Hnatiuk and Edward Lucas (video);
Dialogues on War: Andriy Kurkov and Georgina Godwin (video);
Dialogues on War: Kateryna Mikhalitsyna and Michael Katakis (video);
Dialogues on War: Oleksandr Mykhed and Witold Szabłowski (video);
Dialogues on War: Iryna Karpa and Edith Eger (video);
Dialogues on War: Natalka Snyadanko and Margaret Atwood (video);
Dialogues on War: Anna Vovchenko and Slavenka Drakulic (text).

   
PEN Ukraine launched one page with the latest news and materials on Russia’s war against Ukraine with information on the situation in Ukraine, links on important materials and information resources, petitions, addresses, the list of editions about Ukraine to read in English, and books by Ukrainian authors recommended for translation. The page is being continuously updated with the latest news and links. Go to the page and share with colleagues: war.pen.org.ua.
 
RSG en Sanlam se radiodrama-skryfkompetisie aangekondig
 
Die RSG Sanlam Radiodrama-skryfkompetisie is vanjaar 26 jaar oud. Dié jaarlikse kompetisie kan bestempel word as die oudste dramakompetisie in Suid-Afrika wat Afrikaanse radiodrama bevorder en bekroon. Die kompetisie het oor dekades die Afrikaanse kunstebedryf gevoed, en werk geskep vir skrywers, akteurs en regisseurs.
 
Die totale prysgeld beloop vanjaar R115 000. Die skrywer van die wendrama ontvang R50 000, die naaswenner R25 000 en die drama wat die derde plek beklee, verdien R15 000. Die wenner in die kategorie Jong Skrywer (jonger as 30 jaar) sal ook R15 000 ontvang. ’n Bykomende merieteprys van R10 000 word toegeken vir ’n drama met belofte wat nie vir die skrywer daarvan een van die eerste vier pryse kon opraap nie.
 
Die sluitingsdatum vir inskrywings is Maandag 1 Augustus 2022. Inskrywings kan per e-pos gestuur word na radiodrama@rsg.co.za. Raadpleeg die handleiding vir die teksformaat, reëls asook inskryfvorm. Die handleiding is onderaan hierdie webblad beskikbaar om af te laai. Belangstellendes kan hier na ’n slypskool luister.
 
Kortlyste aangekondig: UJ-pryse 2022
 
Baie geluk aan die skrywers wat die kortlyste vir die 2022 UJ-pryse gehaal het.

   

Die UJ-pryse vir Afrikaans word sedert 2000 jaarliks toegeken aan skrywers van uitsonderlike Afrikaanse boeke. Die UJ-prys vir Afrikaans is ’n oop kategorie vir boeke van enige genre wat in Afrikaans geskryf is deur niedebutante en wat verskyn het tussen 1 Januarie en 31 Desember van die voorafgaande jaar, terwyl die UJ-debuutprys geoormerk is vir debute. Altesaam 86 titels is ingeskryf waaronder 20 debute.

Lees die volledige persverklaring hier.
 
Die verskraling van RSG se aktualiteitsaanbod

Veranderinge aan RSG se programme, veral die oggendprogram, het die afgelope paar weke tot ontsteltenis gelei onder diegene wat dié openbare uitsaaier se sterk aktualiteitsaanbod op prys gestel het. Die program Monitor is met ’n uur verkort en die program Praat saam, waarvan die gerekende joernalis Lynette Francis die aanbieder was, het van die lug verdwyn.

PEN Afrikaans is as organisasie gemoeid met die stand van die Afrikaanse joernalistiek, wat natuurlik radiojoernalistiek insluit.  Verskeie van ons lede is joernaliste en kommentators. Vernuwing is in ’n vinnig veranderende wêreld ’n gegewe en selfs ’n lofwaardige mikpunt. Dit verg egter ’n verbeeldingsprong om die wegdoen met hierdie prominente en toeganklike gespreksruimtes oor aktuele kwessies nie ook as ’n verlies vir die openbare diskoers in Afrikaans te sien nie.

In ’n meningstuk vir Rapport skryf Pieter Malan: “RSG behoort nie net aan Afrikaanse mense in hierdie land nie. RSG ís ons. Geen stasie kan doen wat RSG doen nie – ’n allegaartjie van programme wat ’n mens alles gee van opera en slim professore wat weet waarom geitjies teen mure kan uitloop tot sterrekundiges wat geheime van die heelal verstaan. En belangrikste van als: Luisteraars kan vertel wat in die wêreld aangaan – in diepte. Nuus en aktualiteit is die ruggraat van ’n openbare uitsaaier.”

Ook Ivor Price betreur die afskaling van die aktualiteitsaanbod in ’n meningstuk. Hy skryf:
Monitor sowel as Praat saam was dekades lank die hoeksteen van openbare diskoers in die Afrikaanse leefwêreld. Die aanbieders en regisseurs het luisteraars deur die oorgang van apartheid na demokrasie gehelp, en soos ’n getroue lewensmaat gehelp om ingeligte besluite oor hul lewens, die land en die wêreld te maak. Wat nou daarvan oorgebly het, is die ekwivalent van ’n biertent by ’n kunstefees. Dit gaan lekker jolig, maar daar is helaas geen diepte nie.”

Maandelikse resensie-oorsig
 
Klik hier vir ons oorsig van Afrikaanse resensies wat in Maart 2022 verskyn het en digitaal beskikbaar is. Hierdie oorsigte sluit boekbesprekings, boekgesprekke en voorlesings in wat op die radio of TV uitgesaai is.
 
Indien jy weet van ander gerekende publikasies wat ook Afrikaanse resensies en boekgesprekke plaas en dit digitaal beskikbaar maak, laat weet asseblief na penafrikaans@gmail.com.
 
Ons wil graag elke maandelikse oorsig so volledig moontlik maak.
 
Nuwe Afrikaanse boeke in April 2022
 
Baie geluk aan ons lede wat hierdie maand nuwe boeke op die rakke het. Dit sluit in: Christelle van Rooyen-Wessels, Grant Jefthas, Nerine Ahlers en Wendy Maartens.
 
Die publikasielyste kan hier in Excel-formaat afgelaai word.
 
Nuwe lede
 
Ons sê ten slotte hartlik welkom aan die volgende nuwe lede:
 
Beryl Botman
Cecilia Hofmeyr
Diana Ferrus
Didi Potgieter
Elodi Troskie
Emelda Nel
Helené Bestbier
Hendie Grobbelaar
Jaco van der Merwe
Jacques Wessels
Jason Demetri Hartman
Karel Willemse
Naomi Meyer
Pieter Odendaal
Susann Louw
Tanja Joubert
 
Ons is bly dat julle besluit het om aan te sluit.
 
Vriendelike groete
Catrina Wessels
Bestuurder: PEN Afrikaans